Sabah işe giderken iç sesiniz: “Kesin bugün kötü geçecek.” Bir sınava girmeden önce: “Kesin kalacağım.” Randevuya çıkarken: “Kesin rezil olacağım.” Tebrikler, kristal küreye gerek kalmadan kehanette bulunma çarpıtmasını yapıyorsunuz. Bu bilişsel çarpıtmada kişi, gelecekte olacakları sanki kesinmiş gibi öngörür. Ama burada sorun, bu öngörülerin genelde olumsuz olması ve çoğu zaman hiçbir somut kanıta dayanmamasıdır. Yani […]
Bir işte hata yaptınız. Normal tepki: “Bu sefer pek iyi olmadı.” Etiketleme tepkisi: “Ben zaten başarısız biriyim.” Etiketleme, tek bir olaydan yola çıkarak kendimize veya başkasına geniş, genelleyici ve çoğu zaman olumsuz bir kimlik yakıştırma eğilimidir. Yani sanki zihnimizde görünmez bir etiket makinesi var ve yaşanan her olaya göre “tembel”, “yetersiz”, “mükemmeliyetçi”, “beceriksiz” gibi yapıştırmalar […]
Sabah işe geç kaldınız. Normal tepki: “Biraz trafikte oyalanmışım, yetişirim.” Felaketleştirme tepkisi: “Kesin patron kovacak, işsiz kalacağım, kredi kartı borçları birikecek, sonunda köprü altında yaşayacağım!” Felaketleştirme, küçük bir sorunu zihnimizde hızla “kıyamet senaryosu”na dönüştürme eğilimidir. Yani olayları en kötü ihtimal üzerinden değerlendirmek ve aradaki tüm mantıklı seçenekleri atlamak. Bu çarpıtmada mantıklı olasılıklar pek iş yapmaz; […]