Arkadaşınız size mesaj atmadı. Hemen: “Kesin bana kırıldı.” İş yerinde proje iptal oldu. Aklınızda tek cümle: “Bunun sorumlusu kesin benim.” Bir çocuk parkta ağlıyor. İç sesiniz: “Acaba ben mi üzdüm?” Kişiselleştirme, kontrolümüz dışında gelişen olayları kendimizle ilişkilendirme, başımıza gelen her iyi ya da kötü durumun merkezinde kendimizi görme eğilimidir. Yani sanki dünyanın tüm olayları bizim […]
Arkadaşınız size biraz soğuk davrandı. Siz hemen: “Kesin bana kırıldı.” Patronunuz toplantıda yüzünü buruşturdu. Hemen: “Benden memnun değil, yakında işten çıkaracak.” Tebrikler! Zihin okuma çarpıtması yapıyorsunuz. Zihin okuma, karşımızdaki kişinin ne düşündüğünü veya hissettiğini, herhangi bir kanıt olmadan “biliyormuş” gibi varsaymaktır. Yani adeta kendi kafamızda, onun beynine bağlanmış görünmez bir “psikolojik Wi-Fi” var sanırız. Bu […]
Bir sınavdan kaldınız ve hemen şu cümle geldi: “Ben zaten hiçbir şeyi başaramam.” Ya da bir ilişki kötü bitti ve düşünce şu: “Demek ki ben asla mutlu olamayacağım.” Aşırı genelleme, tek bir olaydan yola çıkarak tüm hayatla ilgili geniş, kesin ve çoğu zaman olumsuz sonuçlar çıkarmaktır. Yani beyniniz, “Bir kere olduysa hep olur” mantığını benimser. […]
Sabah işe geç kaldınız. Normal tepki: “Biraz trafikte oyalanmışım, yetişirim.” Felaketleştirme tepkisi: “Kesin patron kovacak, işsiz kalacağım, kredi kartı borçları birikecek, sonunda köprü altında yaşayacağım!” Felaketleştirme, küçük bir sorunu zihnimizde hızla “kıyamet senaryosu”na dönüştürme eğilimidir. Yani olayları en kötü ihtimal üzerinden değerlendirmek ve aradaki tüm mantıklı seçenekleri atlamak. Bu çarpıtmada mantıklı olasılıklar pek iş yapmaz; […]