Evde otururken “Spor yapmam lazım” diye düşündünüz ama sonra “Bugün hava biraz kapalı, üşütmeyeyim” deyip battaniyeye gömüldünüz mü? Ya da sınavdan düşük not alınca “Zaten hoca bana takmıştı” diyerek içsel huzuru yakaladınız mı? İşte mantığa bürüme, hoş olmayan bir durumun veya davranışın arkasına mantıklı görünen ama aslında bahaneden ibaret bir açıklama yerleştirmektir. Zihnimiz bu yöntemi, […]
Arkadaşınız yeni aldığı arabayla geldi, siz hâlâ toplu taşımadasınız: “Ben de hiçbir şey başaramıyorum.” Bir meslektaşınız terfi aldı, siz hâlâ aynı pozisyondasınız: “Demek ki yeterince iyi değilim.” Sosyal medyada biri Bali’de tatilde, siz işte bilgisayar başında: “Benim hayatım niye böyle sıradan?” Haksız karşılaştırma, kendimizi başkalarıyla ya da kendi geçmiş/gelecek versiyonlarımızla adil olmayan bir şekilde kıyaslama […]
Yolda giderken yağmur başladı, iç sesiniz: “Kesin ben şemsiye almadığım için yağdı.” Toplantıda patron suratsız → “Kesin ben yanlış bir şey söyledim.” Arkadaşınız sessiz → “Kesin bana bozuldu.” Kontrol yanılgısı, yaşanan olayların kontrolünü olduğundan fazla ya da az üstlenme eğilimidir. Yani zihnimiz bazen kendini “evrenin CEO’su” sanır, bazen de “hiçbir şeye gücü yetmeyen bir figüran” […]
Bir işi biraz iyi yaptınız, beyniniz: “Ben bu işin üstadıyım, kimse elime su dökemez.” Küçücük bir hata yaptınız, beyniniz: “Mahvoldum, bittim, hayatım sona erdi.” Abartma ve küçümseme, yaşanan olayların önemini ya gereğinden fazla büyütme ya da gereğinden fazla küçültme eğilimidir. Yani zihnimizin büyüteci bazen 50x, bazen de 0.5x ayarında çalışır. Günlük hayattan birkaç örnek: Bir […]