Bir sınavdan kaldınız ve hemen şu cümle geldi: “Ben zaten hiçbir şeyi başaramam.” Ya da bir ilişki kötü bitti ve düşünce şu: “Demek ki ben asla mutlu olamayacağım.” Aşırı genelleme, tek bir olaydan yola çıkarak tüm hayatla ilgili geniş, kesin ve çoğu zaman olumsuz sonuçlar çıkarmaktır. Yani beyniniz, “Bir kere olduysa hep olur” mantığını benimser. […]
Sabah işe geç kaldınız. Normal tepki: “Biraz trafikte oyalanmışım, yetişirim.” Felaketleştirme tepkisi: “Kesin patron kovacak, işsiz kalacağım, kredi kartı borçları birikecek, sonunda köprü altında yaşayacağım!” Felaketleştirme, küçük bir sorunu zihnimizde hızla “kıyamet senaryosu”na dönüştürme eğilimidir. Yani olayları en kötü ihtimal üzerinden değerlendirmek ve aradaki tüm mantıklı seçenekleri atlamak. Bu çarpıtmada mantıklı olasılıklar pek iş yapmaz; […]
Diyelim ki diyete başladınız, üç gündür tertemiz beslendiniz… Derken akşam bir dilim baklava yediniz. Normal bir bakış açısı: “Tamam, biraz kaçırdım ama yarın kaldığım yerden devam ederim.” Ya hep ya hiç düşüncesine sahip bir bakış açısı: “Bitti! Diyet çöktü! Artık bu saatten sonra iki kilo baklava yesem de fark etmez!” Ya hep ya hiç düşüncesi, […]
Diyelim ki arkadaşınız iki gündür mesajlarınıza dönmedi. Mantıklı açıklamalar mı düşünüyorsunuz? “Yo, kesin bana kırıldı, belki de artık beni sevmiyor, belki de… hayatımdan tamamen çıkacak!” Evet… İşte bu hızlıca felakete koşan düşünce treni, bilişsel çarpıtmanın raylarından gidiyor olabilir. Bilişsel çarpıtmalar, olayları olduğundan farklı, genellikle daha olumsuz veya abartılı şekilde yorumlamamıza neden olan otomatik düşünce hatalarıdır. […]